Mất Ngủ Ở Người Trẻ: Nguyên Nhân Và Biện Pháp Khắc Phục

Bất kể ai cũng có thể trở thành “nạn nhân” của chứng mất ngủ, kể cả người trẻ. Mất ngủ ở người trẻ là tình trạng khá phổ biến hiện nay, chúng ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và công việc. Đồng thời, khi thiếu ngủ, sức khỏe của người trẻ sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng. Để tìm ra nguyên nhân cũng như hướng điều trị thích hợp, cùng đón đọc bài viết dưới đây để biết kỹ hơn!

Lý giải tại sao chứng mất ngủ xảy ra ở người trẻ?

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan – Nguyên trưởng khoa khám bệnh viện YHCT Trung ương cho hay: “Những người trẻ có độ tuổi từ 10-18 đều mắc phải triệu chứng mất ngủ, khó đi sâu vào giấc ngủ hay ngủ không sâu giấc”. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ cũng như chất lượng công việc và cuộc sống. Tình trạng mất ngủ xảy ra đối với người trẻ bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau.

Người bệnh cần nắm rõ những nguyên nhân gây tác động xấu đến giấc ngủ để có phương pháp phòng tránh và điều trị thích hợp. Những nguyên nhân khiến người trẻ mất ngủ có thể là:

Công việc và học tập khiến người trẻ cảm thấy áp lực

Cuộc sống ngày một phát triển và hiện đại, khiến người trẻ phải hối thúc đổi mới bản thân để theo kịp. Điều đó đồng nghĩa với việc áp lực, căng thẳng về công việc và học tập ngày một lớn. Về lâu dài, hệ thần kinh sẽ bị kích thích và gây ra tình trạng mất ngủ.

Thói quen sử dụng các thiết bị công nghệ quá mức cho phép

Sử dụng điện thoại, laptop để giải trí trước khi đi ngủ đã tạo thành thói quen cho người trẻ. Tuy nhiên, đây chính là nguyên nhân gây mất ngủ ở người trẻ tuổi mà bạn nên lưu ý. Ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị công nghệ sẽ tác động đến hệ thần kinh, mắt, người trẻ khó đi sâu vào giấc ngủ từ đó.

Trực tiếp dùng các chất kích thích quá đà

Hệ thần kinh não bộ sẽ bị kích thích và tăng hưng phấn nếu bạn liên tiếp sử dụng chất kích thích trong nhiều ngày, từ đó gây ra chứng mất ngủ ở người trẻ.

Lối sống buông thả và thiếu tính khoa học

Một trong những nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi không thể bỏ qua đó chính là lối sống cực kỳ buông thả và thiếu tính khoa học. Các bạn trẻ có thể ngủ vào bất kỳ khung giờ tuỳ ý và không theo lịch cố định.

Bên cạnh đó, thói quen ăn uống không đảm bảo, nghèo chất dinh dưỡng cũng ảnh hưởng rất nhiều tới giấc ngủ. Nếu duy trì thói quen này trong thời gian dài, hormone Melatonin – Một hormone quyết định đến giấc ngủ sẽ bị rối loạn và đảo lộn, khiến bạn khó đi sâu vào giấc ngủ.

Gốc tự do bị dư thừa

Các gốc tự do sẽ bị tăng sinh quá mức nếu bạn duy trì các thói quen xấu dài ngày như: Trực tiếp dùng các chất kích thích quá mức cho phép, lối sống cực kỳ buông thả và thiếu tính khoa học,… Nếu các gốc tự do bị tăng sinh quá mức, các mạch máu sẽ bị tác động, từ đó tạo thành các cục huyết khối và các mảng xơ vữa được hình thành từ đó, khiến động mạch bị hẹp.

Lúc này, quá trình vận chuyển dưỡng chất và oxy của máu đến não bị rối loạn, khiến cơ thể bị rơi vào tình trạng khó ngủ.

Chứng mất ngủ làm cho người trẻ đối mặt với những thứ gì?

Nhiều người có suy nghĩ chủ quan, mất ngủ một thời gian rồi sẽ tự hết nên không cần đến các phương pháp điều trị. Tuy nhiên, nếu không có cách giải quyết đúng đắn và thích hợp, người trẻ sẽ có nguy cơ đối mặt với những hiểm hoạ nguy hiểm. Bệnh mất ngủ ở người trẻ nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ, cơ thể luôn ở trong trạng thái lờ đờ và mệt mỏi. 

• Huyết áp bất ổn, tác động xấu đến hệ tim mạch: Khi cơ thể không được nghỉ ngơi, hệ thần kinh sẽ hoạt động quá mức. Tình trạng này về lâu sẽ ảnh hưởng đến hệ tim mạch, khiến nhịp tim tăng nhanh và huyết áp tăng.
• Dễ mắc phải tình trạng thừa cân, béo phì: Quá trình trao đổi chất diễn ra chậm nếu bạn thiếu ngủ, lượng đường trong máu tăng lên từ đó và dẫn đến tình trạng béo phì.
• Gia tăng nguy cơ mắc phải tình trạng ung thư vú: Cơ thể sẽ có nguy cơ mắc phải tình trạng ung thư nếu bạn bị thiếu ngủ, nhất là ung thư vú.
• Tỷ lệ nguy cơ mắc phải tình trạng đột quỵ, teo não là rất cao: Lương y Đỗ Minh Tuấn – GĐ chuyên môn nhà thuốc Nam gia truyền Đỗ Minh Đường cho hay: “Nguy cơ bị teo não đối với người mất ngủ có tỷ lệ lên đến 25%”. Hơn nữa, nếu ngủ không đủ 7-8 tiếng/ngày sẽ khiến trí nhớ bị suy giảm, cơ thể dễ rơi vào tình trạng suy nhược. Trầm trọng hơn, bạn sẽ gặp phải tình trạng đột quỵ nếu bị mất ngủ triền miên.
• Mắc chứng bệnh trầm cảm: Người trẻ khi bị mất ngủ triền miên sẽ bị rối loạn cảm xúc, dễ cáu kỉnh, lâu dần sẽ mắc phải chứng bệnh trầm cảm.

Người trẻ cần áp dụng những “mẹo” nào để cải thiện chứng mất ngủ?

Việc áp dụng các phương pháp trị mất ngủ ở người trẻ là điều cần thiết ngay lúc này. Nếu muốn có một cơ thể khoẻ mạnh, cần ngủ đủ từ 7-8 tiếng mỗi ngày với điều kiện ngủ ngon, không bị choáng váng, mệt mỏi sau khi tỉnh giấc,… Dưới đây là một số phương pháp trị bệnh mất ngủ cho người trẻ mà bạn nên áp dụng: 

Sử dụng các loại đồ uống bổ dưỡng để trị bệnh mất ngủ ở người trẻ

Nếu bạn muốn trị chứng mất ngủ mà không cần sử dụng đến thuốc, thì việc sử dụng các loại thảo dược là giải pháp tuyệt vời ngay lúc này. Phương pháp mang tới tác dụng làm ổn định hệ thần kinh, loại bỏ căng thẳng stress, từ đó giúp bạn đi sâu vào giấc ngủ dễ dàng hơn. Dưới đây là một số loại thảo dược bổ dưỡng mà bạn có thể chế biến thành đồ uống:

• Sử dụng tâm sen để pha trà uống: Cách gọi khác của tâm sen là tim sen. Sở dĩ, tim sen là loại thảo dược được nhiều người sử dụng bởi những ưu điểm nổi trội như ổn định thần kinh, giúp cơ thể được thư giãn, ngoài ra loại thảo dược này còn có mùi hương dễ chịu. Người trẻ có thể dùng chúng để pha trà, uống vào mỗi tối trước khi lên giường ngủ. Duy trì phương pháp này dài ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
• Trà hoa cúc – Cách trị mất ngủ cho người trẻ mang lại hiệu quả cao: Một số chất có trong trà hoa cúc như axit amin, quercetin, flavonoid, tác dụng chung của các chất này là giúp hệ thần kinh được ổn định, giảm thiểu tình trạng lo âu và căng thẳng, từ đó giúp người dùng đi nhanh vào giấc ngủ. Một ưu điểm của loại thảo dược này là hương vị thơm ngon, rất dễ sử dụng.
• Dùng trà hương thảo: Thể theo nghiên cứu của Đông y, trà hương thảo có tác dụng phá ứ huyết, thông kinh và hoạt huyết. Với những người thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, stress và khó đi sâu vào giấc ngủ, có thể sử dụng trà hương thảo để cải thiện tình trạng trên. Bạn có thể sử dụng bất kỳ thời điểm nào trong ngày, tuy nhiên thời điểm tốt nhất là cách 1 giờ đồng hồ trước khi đi ngủ.

Ngoài những loại thảo dược kể trên, còn vô vàn các loại thảo dược quý chế biến theo nhiều công thức khác nhau, nhằm cải thiện tình trạng mất ngủ. Ví dụ như: Uống nước lá đinh lăng, dùng hạt sen kết hợp với các món ăn trong bữa cơm hàng ngày, ngâm chân bằng nước gừng tươi,…

Dùng thảo dược trị chứng mất ngủ mang lại nhiều hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, chúng có nhược điểm là tốc độ phát huy hiệu quả chậm so với các biện pháp thông thường khác. Do đó, người trẻ cần kiên trì sử dụng trong vòng 2 tháng và không bỏ giữa chừng.

Điều chỉnh và thiết lập thói quen sinh hoạt một cách hợp lý và khoa học hơn

Một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng đến giấc ngủ đó chính là lối sống buông thả và thiếu tính khoa học. Do đó, nếu muốn có giấc ngủ tuyệt vời, bạn cần thay đổi chúng càng sớm càng tốt.

• Không nên ngủ sau 11 giờ đêm nếu muốn có giấc ngủ trọn vẹn, bạn cần tập thói quen ngủ và dậy đúng giờ. Đặc biệt, bạn không nên ngủ quá đà vào ban ngày, vì nó sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm.
• Cách 1 tiếng trước khi đi ngủ, không nên ăn và uống quá nhiều. Điều này sẽ khiến bụng đầy hơi, khó chịu và dẫn đến khó ngủ.
• Nhiệt độ căn phòng cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ. Do đó, không để nhiệt độ trong phòng quá nóng cũng như quá lạnh.
• Sử dụng thiết bị điện tử như smartphone, laptop,… trước khi ngủ là thói quen xấu, gây ra tình trạng mất ngủ. Cần cải thiện thói quen xấu này càng sớm càng tốt.
• Để cơ thể được thư giãn và thoải mái, nên tắm sơ qua bằng nước ấm.
• Không để cùng một lúc quá nhiều đồ vật trước khi ngủ, nên để phòng thoáng khí.

Tăng cường hấp thu các loại thực phẩm mang lại tác dụng tốt cho giấc ngủ

Việc bổ sung các loại thực phẩm giàu dưỡng chất và vitamin được xem là yếu tố quan trọng, tác động tốt đến giấc ngủ của bạn. Theo đó, bạn cần bổ sung các loại thực phẩm sau cho cơ thể:

• Trứng: Trứng chứa nhiều protein, có tác dụng tốt trong việc giúp cơ thể được thư giãn và đưa giấc ngủ vào sâu hơn. Sử dụng với tần suất 4 quả trứng/tuần, bạn sẽ thấy rõ tác dụng của chúng.
• Sen: Sử dụng sen để chế biến thành trà hoặc các món ăn thường ngày cũng là cách trị chứng mất ngủ ở người trẻ. Trong các bộ phận của sen, bạn có thể ưu tiên sử dụng tim hoặc củ sen đều được.
• Rau nhút: Rau nhút ngoài công dụng thanh lọc và làm mát cơ thể, còn có tác dụng giúp người bệnh đi sâu vào giấc ngủ hơn.
• Tăng cường bổ sung các loại cá: Trong cá có nhiều vitamin D, omega 3 và protein,… giúp nâng cao thể trạng và cải thiện tình trạng mất ngủ một cách tối ưu.
• Đậu nành: Chất isoflavone có trong đậu nành giúp kích thích cơn thèm ngủ và ổn định giấc ngủ.

Sử dụng thuốc Tây – Cách trị mất ngủ ở người trẻ đạt hiệu quả cao

Sử dụng thuốc Tây thường mang lại hiệu quả nhanh hơn so với các phương pháp khác. Tuy nhiên, khi sử phương pháp này, cần phải tuân thủ đúng chỉ định mà bác sĩ đưa ra, tránh trường hợp dùng tuỳ tiện sẽ gây ra những phản ứng phụ.

Một số loại thuốc điều trị mất ngủ thường dùng để trị chứng mất ngủ có thể kể đến như:

• Nhóm thuốc kháng sinh histamin: Promethazin, Dimedrol, Clorphenramin…
• Nhóm thuốc có tác dụng gây ngủ mạnh: Zolpdem, phenobarbital.
• Nhóm thuốc chống bệnh trầm cảm: Mirtazapine, Clomipramine.

Các bài tập dành cho người trẻ bị mất ngủ

Tập thể dục thể thao ngoài tác dụng nâng cao thể trạng, chúng còn giúp người bệnh dễ đi sâu vào giấc ngủ hơn. Bạn có thể áp dụng một trong các bài tập dưới đây để áp dụng vào quá trình cải thiện chứng mất ngủ của mình:

• Ngồi thiền: Với bài tập này, những gì bạn cần thực hiện là ngồi vắt chéo hai chân, buông lỏng 2 tay. Tập hít thở đều đặn, xong lần thứ nhất sẽ nghỉ 15s và sau đó lặp lại động tác. Duy trì thực hiện động tác thiền sẽ giúp người bệnh điều hoà được nhịp thở, từ đó ổn định giấc ngủ.

• Bài tập cúi gập người: Duy trì đều đặn phương pháp này, sẽ giúp loại bỏ bớt căng thẳng và cải thiện tình trạng đau đầu do chứng mất ngủ gây ra. Để đạt hiệu quả cao, bạn cần gập người 2 lần vào buổi sáng và tối.
• Bài tập mở rộng lồng ngực: Đầu tiên hãy quỳ hai gối xuống giường, hai bàn tay đặt phía sau, lòng bàn tay úp xuống, mặt hướng lên phía trên và hít thở đều đặn. Để yên trong vòng 15s, sau đó nghỉ ngơi và tiến hành lặp lại động tác như trên.

Chữa trị chứng mất ngủ bằng việc bấm huyệt

Các dây thần kinh trung ương sẽ bị kích thích, giúp trí óc được thoải mái khi thực hiện phương pháp bấm huyệt đạo, từ đó giúp người bệnh đi sâu vào giấc ngủ một cách nhanh nhất. Những gì bạn cần làm khi thực hiện phương pháp này là ấn huyệt ở ngón tay út hoặc phía trên cổ tay. Khi ấn huyệt vào hai vị trí này, hệ thần kinh sẽ được thư giãn, giúp người bệnh dễ ngủ hơn.

Ngoài hai vị trí trên, bạn cũng có thể ấn huyệt tại vị trí giữa hai gân tay ở mặt trong của cổ tay. Với cách thực hiện này, ngoài tác dụng giúp người bệnh đi sâu vào giấc ngủ, còn giúp cải thiện một số tình trạng như đau đầu hoặc đau dạ dày,…

Tình trạng hô hấp cũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến giấc ngủ. Do đó, để cải thiện tình trạng này, bạn cần ấn vào vị trí giữa 2 vùng rãnh cơ cổ ở phía sau gáy. Thực hiện thường xuyên sẽ giúp bạn cải thiện hiệu quả tình trạng trên.

Sử dụng tinh dầu

Bên cạnh các biện pháp vừa nêu, sử dụng tinh dầu cũng mang lại hiệu quả tích cực trong quá trình điều trị chứng mất ngủ cho người trẻ. Theo đó, một số loại tinh dầu mà bạn có thể tham khảo như tinh dầu oải hương, tinh dầu hoa nhài, tinh dầu gỗ đàn hương,…

Duy trì sử dụng phương pháp này thường xuyên sẽ giúp hệ thần kinh được thư giãn, xoá bỏ mọi lo âu và stress, từ đó mang đến giấc ngủ tuyệt vời cho người bệnh. Bạn có thể cho vào máy khuếch tán tinh dầu hay dùng bình xịt đều được.

Người trẻ nên ngâm chân trước khi đi ngủ

Ngâm chân riêng với nước ấm hoặc có thể kết hợp với gừng đều được. Chúng đều mang lại tác dụng chung là giúp người bệnh nhanh chóng đi sâu vào giấc ngủ. Ở bàn chân có nhiều huyệt đạo, do đó, khi ngâm chân, khí huyết sẽ được lưu thông, chức năng của các cơ quan nội tạng được điều hoà từ đó.

Hơn nữa, trong quá trình ngâm, chất melatonin trong não bộ sẽ tiết ra, từ đó kích thích cơ thể có cảm giác buồn ngủ. Cách tốt nhất, bạn nên thực hiện ngâm chân với nước gừng vào mỗi tối trước khi đi ngủ. Vào mùa đông, việc ngâm chân sẽ giúp cơ thể ấm lên trông thấy.

Người trẻ cần làm gì để phòng ngừa tình trạng mất ngủ?

Như đã nói ở trên, tình trạng mất ngủ kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng công việc và cuộc sống. Hay hơn nữa, người trẻ còn đối mặt với những loại giấy phép khỏe mạnh nếu không có sự can thiệp của các phương pháp chữa bệnh và cách phòng. Làm điều đó, để tránh trạng thái này xảy ra, người trẻ cần:

Như đã nói ở trên, tình trạng mất ngủ kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng công việc và cuộc sống. Hơn nữa, người trẻ còn đối mặt với những hiểm hoạ về sức khoẻ nếu không có sự can thiệp các phương pháp chữa trị và cách phòng ngừa. Do đó, để tránh tình trạng này xảy ra, người trẻ cần:

• Tuyệt đối không được học tập và làm việc quá sức, gây ra tình trạng căng thẳng và stress. Cần hướng bản thân đến những điều tích cực và tốt đẹp, nhằm giúp hệ thần kinh được thư giãn.
• Tận dụng những khoảng thời gian để thư giãn và làm những gì mình thích.
• Một chế độ ăn, ngủ, nghỉ hợp lý sẽ tác động lớn đến giấc ngủ của bạn. Do đó, nếu có thói quen và chế độ chưa khoa học, cần thay đổi chúng càng sớm càng tốt.
• Kết hợp với các bài tập thể thao để giải toả mọi căng thẳng sau ngày dài làm việc và học tập căng thẳng.

Bài viết trên đã khái quát từ A-Z về tình trạng mất ngủ ở người trẻ. Mong rằng, bạn sẽ hiểu được những tai hại do chứng mất ngủ gây ra, và có những phương pháp phòng tránh hiệu quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ, nhằm phục vụ cho hoạt động học tập và làm việc hàng ngày.